ਮਥੁਰਾ-ਮੱਲ

ਘਣੇ ਮਧੂਬਨ ਲਰਜ਼ਦੇ
ਰਸਧਾਰੀ ਦੇ ਕੇਸ।
ਦੇਹੀ-ਰਸਿਕ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ
ਦੈਵੀ ਮਥੁਰਾ ਦੇਸ॥188॥

ਪਾਰਦਰਸ਼ ਗਿਆਨ ਸੁਰਤ
ਕੁੰਜ ਬਿਹਾਰੀ।
ਮਰਿਆਦਾ-ਵਿਰਾਟ ਪੁਰਖ
ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਧਾਰੀ॥189॥

ਰਸਿਕ ਮਧੂਬਨ ਗੂੰਜਦਾ
ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲ ਦੇ।
ਪਾਰਦਰਸ਼ ਵਿਰਾਟ ਗਿਆਨ
ਜ਼ਬਤ ਨਾਲ ਠੱਲਦੇ॥190॥

ਗੀਤਾ ਅਤੇ ਵਿਰਾਟ ਪਰਸ਼
ਦੀਆਂ ਦੈਵੀ ਰਾਹਵਾਂ।
ਮਧੂਬਨੀ ਜੀਵਾਤਮਾ
ਤੇ ਕਾ੍ਹਨ ਦੀਆਂ ਛਾਵਾਂ॥191॥

ਦੇਹੀ; ਆਤਮਾਂ ਹੋ ਰਹੇ
ਸ਼ਪਰਸ਼ ਵਿਰਾਟ ਨਾਂਲ।
ਅਨੂਪ ਰੂਹਾਂ ਦੀ ਰਾਸ
ਗੂੰਜਣ ਦੈਵੀ ਤਾਲ॥192॥

ਆਤਮਨ ਦਾ ਰਕਸ
ਵਰਿੰਦਰਾ ਘਣਾ ਬਣ।
ਢੁੱਕਣ ਵਜਦ ਕਦਮ
ਰਸਿਕ ਦੈਵੀ ਸ਼ਰਣ॥193॥

ਧਰਤੀ ਹੁਸਨ ਸਮੂਹ
ਅਰਪਣ  ਵਣਾਂ ਨੂੰ।
ਤਰਸਣ ਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਰਾਹ
ਅੰਤਿਮ ਛਿਣਾਂ ਨੂੰ॥194॥

ਬੇ-ਮਰਿਆਦਾ ਵਹਿਣ ਅਥਾਹ
ਕਾ੍ਹਨ ਅੰਤ ਠੱਲਦਾ।
ਝੁਕ-ਝੁਕ ਸੁæਕਰ ਮਨਾਂਵਾ
ਮਥੁਰਾ-ਮੱਲ ਦਾ॥195॥

ਮਧੁਰ ਕੇਸ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ
ਜਿਉ ਬੰਸੀ ਦੇ ਰਾਗ।
ਗਊ ਸੁਰਤ ਸੀ ਪਲ ਰਹੀ
ਚਰਨੀ ਉੱਚ ਅਨੁਰਾਗ॥196॥

ਕਾ੍ਹਨ ਚਰਾਵੇ ਗਉ
ਜਮੁਨਾਂ ਕੰਢੜੇ।
ਗਊ ਸੁਰਤ ਪਸਾਰ
ਚਰਨੀ ਠੰਢੜੇ॥197॥

ਨਾਰੀ ਚੇਤਨ ਰਾਜ਼
ਸਮਾਇਆ ਗਊ ਝੁੰਢ।
ਖੋਲੇ ਭੇਤ ਅਥਾਹ
ਗਵਾਲਾ ਕੁੰਡਲ ਘੁੰਢ॥198॥

ਗਉ ਭੇਤ, ਅਥਾਹ
ਨਾਰੀ - ਮਰਿਆਦਾ।
ਕਾ੍ਹਨ ਭਯੋ ਰਖਵਾਲ
ਪੂਰੀ ਫਰਿਆਦਾ॥199॥

ਘੋਰ ਘਟਾ ਸ਼ਿਵ।

ਪੂਰੀ ਧਰਤੀ ਆਸ
ਹਾਂਨਣ ਅਰਸ਼ ਦੀ।
ਸੰਘਣੇ ਕੇਸ ਅਥਾਹ
ਧਾਰਾ ਨਾਦ ਵਰਸਦੀ॥100॥

ਭਰਿਆ ਜੋਸ਼ ਅਥਾਹ
ਡਾਢਾ ਜਟਾਧਾਰ।
ਵੱਗਣ ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਵਾਹ
ਉੱਚ ਕੈਲਾਸ਼ ਦੁਆਰ॥101॥

ਹਠ, ਗਿਆਨ, ਉਮਾਹ,
ਕੇਸ ਨੰਦ ਸਵਾਰ।
ਨਿਰਮਲ ਕੋਮਲ ਚਾਅ,
ਸੋਭਾ ਰੁਦਰ ਅਵਤਾਰ॥102॥

ਗੂੰਜੇ ਜੋਗ ਦਾ ਜੋਸ਼
ਜਟਾਂਵਾਂ ਭਾਰੀਆਂ।
ਝਿਮਝਿਮ ਮੇਘ ਬੇ-ਹੋਸ਼
ਰੂਪ-ਸਮੁੰਦ ਤਾਰੀਆਂ॥103॥

ਬਾਜੇ ਡਉਰ ਅਪਾਰ
ਜਟਾਂਵੀ ਨਾਥ ਦੇ।
ਝਮਕਤ ਅਸਤ੍ਰ-ਸਸਤ੍ਰ
ਮੁਖ ਭ੍ਰਵਾਤ ਤੇ॥104॥

ਸੋਬਤ ਨਾਗ ਜੋਗੀਸਰ
ਕੇਸੀਂ ਰਾਜਿਆ।
ਅਰਧ ਚੰਨ ਦੀ ਚਮਕ
ਕੈਲਾਸ਼ ਨਿਵਾਜਿਆ॥105॥

ਚਾਨਣ ਘੋਰ ਜਟਾਂਵੀ
ਸੋਭਾ ਪਾਰਵਤੀ।
ਕੰਤ ਪ੍ਰੀਤ ਵਿੱਚ ਲੀਨ
ਉੱਚੀ ਨਾਰ ਸਤੀ॥106॥

ਉੱਚ ਸਥਾਨ ਵਿਰਾਜ
ਤਵਾਜ਼ੁਨ ਰੱਖਦਾ।
ਜਾਣੇ ਅਗਲਾ ਰਾਹ
ਜਟਾ - ਰਹੱਸ ਦਾ॥107॥

ਢਲਣਾਂ ਸੇਵਾ ਰਾਹ
ਜਟਾਂਵਾਂ ਅੰਤ ਵਿੱਚ।
ਹੋਣਾ ਵਜਦ ਫਨਾਹ 
ਨੇਮ ਬੇਅੰਤ ਵਿੱਚ॥108॥

ਪਾਰਵਤੀ ਜਟਾਂਵੀ 
ਭੇਤ ਇਹ ਜਾਂਣਦੀ।
ਕੇਸ ਕਰਨਗੇ ਚੌਰ
ਮੁੱਖ ਭ੍ਰਭਾਤ ਦੀ॥109॥

ਕੋਮਲ ਲਰਜ਼ਸ਼ ਅੰਤ
ਚਰਨ ਸਪਰਸ਼ਨੇ।
ਖੋਹਲੇ ਭੇਤ ਅਥਾਹ
ਨਾਨਕ ਦਰਸ ਨੇ॥110॥

ਰੁਦਰ ਵੀਣਾਂ ਦਾ ਜੋਸ਼
ਜਟਾਂਵੀ ਨੀਲਕੰਠ।
ਗੂੰਜੇ ਰਾਗ ਅਨੰਤ
ਕਦੇ-ਕਦੇ ਬੈਕੂੰਠ॥111॥

ਲਿਟ-ਲਿਟ ਅੰਦਰ ਰਾਗ
ਰੱਖਦਾ ਨਾਥ ਲੱਖ।
ਵਿੱਚ ਜਟਾਂਵਾ ਦੇ ਗੂੰਜਣ
ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲ ਪ੍ਰਤੱਖ॥112॥

ਚਰਣ ਰੁਹਾਨ ਸਪਰਸਣ
ਅੱਥਰੇ ਜਿਸਮ ਪਸਾਰ।
ਗੂੰਜੇ ਅਰਾਜਕਤਾ
ਹੇਠ ਗ੍ਰਸਥ ਕਾਰ॥113॥

ਖੁੱਲੇ ਕੇਸਾਂ-ਭੇਤ
ਛੁਪਿਆ ਹੇਠ ਜਟਾਂਵਾ।
ਕਰਦਾ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਤੈਅ
ਅੰਬਰੋ ਪਾਰ ਘਟਾਂਵਾ॥114॥

ਖੁੱਲੇ ਕੇਸ ਘਨਘੋਰ
ਘਟਾਂਵਾ ਕਾਲੀਆਂ।
ਪਾਰਦਰਸ਼ ਜਟਾਵਾਂ 
ਸ਼ਿਵ ਸਿਰ ਪਾਲੀਆਂ॥115॥

ਜੋਗੀਸਰ ਸੰਗ ਬੰਨੀ
ਘੋਰ ਘਟਾ ਸ਼ਿਵ।
ਲੀਨ ਸਿਰਜਣਾਂ ਨਾਰ
ਪਾਰਦਰਸ਼ ਜਟਾ ਲਿਵ॥116॥

ਸ਼ਿਵ ਜਟਾਵੀ ਪਲਸਣ
ਨਾਰੀ ਸੁਰਤ ਸੰਸਾਰ।
ਰਾਹ ਅਗਲੇਰੇ ਪਰਸਣ
ਮਾਤਾ ਰੂਪ ਪਸਾਰ॥117॥

ਜਟਾ ਕੀਤੀ ਪਰਵਾਜ਼
ਆਖਿਰੀ ਘਰ ਤੀਕ।
ਢੂੰਡੇ ਉੱਚੇ ਰਾਜ਼
ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਦਰ ਤੀਕ॥118

ਨਾਨਕ ਨਾਂਮ ਜਟਾਂਵੀ
ਪਰਸਿਆ ਸ਼ਬਦ ਦਰ।
ਸਾਹਿਬ ਪਾਲਣਹਾਰ
ਦਰਸਣ ਅੰਤਿਮ ਘਰ॥119॥

ਉਦਾਸੀ ਸਹਿਜ ਸਨਿਆਸ
ਪਾਲਣ ਜਟਾ ਰਹੱਸ।
ਖੁੱਲਣ ਭੇਤ ਅਥਾਹ
ਹਿਰਦੇ ਸ਼ਬਦ ਰਸ॥120॥

ਛਲਕੇ ਪ੍ਰੀਤ ਝਨਾਂ
ਜਟਾਂਵਾ ਲੰਮੀਆ।
ਉੱਤਰੇ ਧਰਤ ਦੀ ਝੋਲ
ਝੂਮਰ ਸੱਮੀਆਂ॥121॥

ਖਿੱਚੇ ਸ਼ੰਕਰ ਸੁਰਤ
ਧਰਤ ਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ।
ਘਣੀਂ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਛਾਂ
ਮੁਹੱਬਤ-ਗੀਤ ਨੂੰ॥122॥

ਈਸਾ ਅੰਤਿਮ ਸੱਚ

ਹਜ਼ਰਤ ਈਸਾ ਪ੍ਰਗਟਿਆ
ਮੋਤ ਨਿਯਮ ਤੋ ਪਾਰ।
ਕੋਮਲ  ਪ੍ਰੀਤ 'ਚ ਲਰਜ਼ਦਾ
ਬਖ਼ਸ਼ੇ ਮੋਤ-ਮੰਝਧਾਰ॥ 35॥

ਖਿਲਿਆ ਫੁੱਲ ਪੀ੍ਰਤ ਦਾ
ਤੱਕ ਹਿੰਸਕ ਮੋਤ ਦਾ ਰੂਪ।
ਸੂਲੀ ਉੱਤੇ ਚੜ ਗਿਆ
ਪਰਮਅਨੰਦ ਸਰੂਪ॥ 36॥

ਉੱਚੀ ਪਰੀਤ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ
ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਂ ਹੋਇ ਫਨਾਹ।
ਚੜ ਸੂਲੀ ਤੇ ਫੈਲਿਆ
ਅਨੰਤ ਬ੍ਰਹਮੰਡੀਂ ਨਾਂ॥ 37॥

ਪੂਰਨ ਪਰਮ ਅਨੰਦ ਸੁਰਤ
ਮਰਨੇ ਹੀ ਤੇ ਹੋਇ।
"ਨਾਨਕ ਐਸੀ ਮਰਨੀ ਜੋ ਮਰੈ 
ਤਾ ਸਦ ਜੀਵਨ ਹੋਇ"॥ 38॥

ਕੇਸ ਸੁਨਹਿਰੀ ਈਸਾ ਦੇ
ਪਾਲਣ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਲਾਜ।
ਲਾਲੀ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਬਖਸ਼ਦਾ
ਸਿਰ ਕੰਡਿਆਂ ਦਾ ਤਾਜ॥ 39॥

ਤਾਜ ਸੁਨਹਿਰੀ ਸੀਸ ਤੇ
ਕੂਕ-ਕੂਕ ਰਿਹਾ ਦੱਸ।
ਸਿਰ ਧਰ ਤਲੀ ਤੇ ਚੱਲਣਾਂ
ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਅਸਲ ਰਹੱਸ॥ 40॥

ਪਾਂਧੀ ਮਾਰਗ ਪ੍ਰੀਤ ਦੇ
ਜਾਂਨਣ  ਏਕੋ ਰਾਹ।
ਤੱਤੀ ਤਵੀ ਤੇ ਰੇਤ ਰਿਹਾ,
ਕੋਈ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਆ॥ 41॥

ਸੁਨਹਿਰੇ ਕੇਸੀ ਸਜ ਰਿਹਾ,
ਜੋ ਕੰਡਿਆਂ ਦਾ ਤਾਜ।
ਮੋਤ ਕਹਿਰ ਨੂੰ ਬਖਸ਼ਦਾ
ਪ੍ਰੀਤਾਂ ਦਾ ਸਰਤਾਜ॥ 42॥

ਮੋਤਾਂ ਦੇ ਇਸ ਕਹਿਰ ਤੋਂ
ਜਿਸਮ ਮਸੀਹ ਦਾ ਪਾਰ।
ਸੂਲੀ ਬਾਅਦ ਸੀ ਮੁੜ ਤੱਕੀ
ਉੱਚੀ ਧਰਤ ਨੁਹਾਰ॥ 43॥

ਨਬੀ ਹਜ਼ੂਰ ਨੇ ਮੰਨਿਆ
ਈਸਾ ਅੰਤਿਮ ਸੱਚ।
ਰੋਜ਼ ਹਸ਼ਰ ਦੇ ਗੂੰਜਣਾਂ
ਇਮਾਮ ਦਾ ਇਹੀ ਰਹੱਸ॥ 44॥

ਗਹਿਰ ਡੁੰਘਾਣੀ ਮੋਤ ਤੇ
ਅਰਸ਼ੀ ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਮੀਂਹ।
ਨੇਮ-ਸ਼ਰਾ-ਯਹੂਦੀਅਤ
ਕੀਹ ਜਾਂਣੇ ਇਹ ਕੀ॥ 45॥

ਮੋਤ ਪੇਤਲਾ ਸੱਚ ਹੈ
ਇਕਹਰਾ ਭੈਅ ਵਿਕਰਾਲ।
ਪ੍ਰੀਤ ਪੈਗੰਬਰੀ ਤੋੜਦੀ
ਇਸਦੇ ਤਿੱਖੜੇ ਜਾਲ॥ 46॥

ਕੰਡਿਆਂ ਦਾ ਜੋ ਤਾਜ ਕੇਸਾਂ ਤੇ
ਗੁੱਝੜੇ ਕਰੇ ਸੰਕੇਤ।
ਸੱਚੀ ਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਪਾਂਧੀਆਂ
ਦੇਣੇ ਸੀਸ ਧਰਮ ਹੇਤ॥ 47॥

ਕੇਸ ਧਰਤ ਤੇ ਬਨਣਗੇ
ਜਦ ਸਗਲ ਰੁਹਾਨ-ਵਹਾਅ।
ਪਰਮਾਤਮ ਦੇ ਰੂਪ ਦਾ
ਚੜਨਾਂ ਧਰਤ ਨੁੰ ਚਾਅ॥ 48॥

ਸ਼ਰਾ ,ਨੇਮ ਨੇ ਪਲਟ ਕੇ
ਜ਼ੁਲਮ ਕਮਾਂਉਣਾਂ ਜਦ।
ਕੇਸ-ਪ੍ਰੀਤ ਤੇ ਹੋਣਗੇ
ਤੀਖਣ ਹਮਲੇ ਤਦ॥ 49॥

ਪਾਕਿ ਸ਼ਹਾਦਤ ਗੂੰਜਣੀਂ
ਕਾਲ ਦੇ ਹਰ ਪੜਾਅ।
ਕੇਸਾਂ ਸੰਗ ਪ੍ਰੀਤ ਨੇ
ਨਿਭਣਾਂ ਅੰਤਿਮ ਰਾਹ॥ 50

ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ - ਕਿਰਪਾਨ

ਕਾਲ ਦੇ  ਦਿਖਦੇ ਰੰਗ ਤੇ
ਪਾਈਏ ਡੂੰਘੀ ਝਾਤ।
ਜ਼ੁਲਮ ਅਰਬ ਦਾ ਢੁਕ ਰਿਹਾ
ਨਾਨਕ ਨਾਂਮ ਨਿਜਾਤ॥

ਅਰਬ ਥਲਾਂ ਤੋਂ ਢੁੱਕ ਰਹੀ
ਸੁਰਤ ਤੁਰਕ ਦੀ ਜੋ।
ਸਿਰਫ ਖੁਦਾ ਨੂੰ ਜਾਂਣ ਰਹੀ
ਪੂਰਨ ਸੱਚ ਦੀ ਲੋ॥

ਤੁਰਕ ਸੁਰਤ ਨੇਂ ਮੰਨਿਆ
ਅੱਲਾ ਸੱਚ ਅਖੀਰ।
ਧਰ ਦੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਵਾਹ ਰਿਹਾ
ਜਹਾਦ ਅਲਿਫ ਲਕੀਰ॥

ਅੰਤ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿੱਚ ਪਲਟ ਕੇ
ਢਾਵੇ ਕਹਿਰ ਸਰੀਰ।
ਤੁਰਕ ਸੁਰਤ ਟਕਰਾ ਰਹੀ
ਗੁਰੂ ਨਾਂਲ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ॥

ਸੰਗ ਪੁਰਾਂਣ ਟਕਰਾਈ ਜਦ
ਅਰਬ ਦੀ Aੁੱਚ ਸ਼ਰਾ੍ਹ।
ਮਰਿਯਾਦਾ ਵੱਲੇ ਝੁਕ ਗਈ
ਤੱਕ ਗੁਰਮੁਖ ਪਰਮੇਸ਼ਵਰਾ੍ਹ॥

ਗੁਰੂ ਸੁਰਤ ਦਿਖਲਾ ਦਿੱਤਾ
ਧਰਤੀ ਖੁਦਾ ਭਰਪੂਰ।
ਰੋਮ-ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਵਗ ਰਿਹਾ
ਉਹੀ ਇੱਕੋ ਨੂਰ॥

ਛਠਮ ਪੀਰ ਦੀ ਤੇਗ ਤੋਂ
ਕਲਮਾਂ ਪੜੇ ਸ਼ਹੀਦ।
ਜੱਨਤ ਢੁੱਕ-ਢੁੱਕ ਬਹੁੜਦੀ
ਕਿਰਪਾ ਅੰਤਿਮ ਦੀਦ॥

ਚਾਰੇ ਪੁੱਤਰ ਵਾਰ ਦਿੱਤੇ
ਸ਼ਹਿਰ ਅਨੰਦ ਨੂੰ ਤਜ।
ਕਲਗੀਧਰ ਨੇਂ ਰੱਖ ਲਈ
ਸੌਹ ਕੁਰਆਨ ਦੀ ਲੱਜ॥

ਸ਼ਾਹ ਬਹਾਦੁਰ ਮੰਨਿਆ
ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਪੀਰਾਨ ਪੀਰ।
ਕੀਤੀ ਭੇਂਟ ਅਲੀ ਦੀ
ਸੈਫ  ਅਦਬ  ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ॥

ਜ਼ਫਰਨਾਮੇ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਿਆ
ਤੇਜ, ਹੱਕ ਦੇ ਹੜ।
ਧਰ ਦੀ ਹਿੱਕ ਤੋਂ ਪੁੱਟ ਦਿੱਤੀ
ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਜੜ॥

ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਦਾ ਵਜਦ ਸਮਾ ਗਿਆ
ਕਿਰਪਾਨ ਗੁਰੂ ਦੀ ਹੋ।
ਹਉਂ ਕੁਰਬਾਂਨੇ ਸੱਜਣਾ
ਮਾਂਣੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇਂ ਛੋਹ॥